Coöperatief ondernemen: terug naar de toekomst!
In tijden van disruptieve veranderingen en digitalisering, staan ondernemingen voor de uitdaging de juiste organisatorische structuren te vinden om daar gepast mee om te gaan. Een zaligmakend businessmodel bestaat niet. Elk bedrijf is anders, heeft een eigen historiek en unieke kenmerken. Toch kunnen we een aantal algemene principes en vuistregels vooropstellen, die voor elke onderneming van belang zijn.
In de klassieke gereedschapskoffers van ondernemingsverantwoordelijken zitten onder meer strategische denkoefeningen, duurbetaalde consultants en allerhande rapporteringsinstrumenten. Een troef die men vaak vergeet, is het eigen personeel. Ondernemingen die hun medewerkers betrekken bij het reilen en zeilen van de organisatie, genieten vandaag een bijzonder belangrijk concurrentieel voordeel. Medewerkers die zich betrokken voelen, zijn bereid om het beste van zichzelf te geven. Zij maken minder fouten, letten beter op, denken mee in functie van het resultaat (de winst) en hebben oog voor de toekomst van het bedrijf (continuïteit). Iedereen zou zulke medewerkers (moeten) willen hebben.
Mede-eigenaarschap, medezeggenschap en medebeheer
Wanneer bedrijven erin slagen om een dergelijke betrokkenheid op te roepen, dan spreken we van een participatieve bedrijfscultuur. De kunst is ervoor te zorgen dat ‘mede-werkers’ zich letterlijk een stukje mede-eigenaar voelen van het bedrijf. Mensen kunnen bijvoorbeeld inspraak en verantwoordelijkheid krijgen over hun eigen job, functie of taakinhoud. Men kan werken met verschillende vormen van medezeggenschap of zelfs medebeheer, wanneer medewerkers een zitje krijgen in de raad van bestuur. Ook financiële vormen, bijvoorbeeld door deelname in de winst en/of onder de vorm van mede-aandeelhouderschap, zijn mogelijk.
Er bestaan tal van fiscale en wettelijke instrumenten om participatieve ondernemingsmodellen te structureren. De meest ultieme vorm van participatief ondernemen is evenwel het coöperatieve model.
De coöperatieve vennootschap leent zich daartoe uitstekend, maar het gaat uiteraard om meer dan een juridische structuur. De essentie is om de neuzen in dezelfde richting te krijgen, zodat een groep van ondernemende mensen in staat is om meerdere uitdagingen in een geest van samenhorigheid aan te gaan.
Brabo, historische voortrekker
Brabo is wat dat betreft een schoolvoorbeeld met een historiek die teruggaat tot 1931. Van oudsher gaan economische, sociale en maatschappelijke ambities bij Brabo samen in een unieke ondernemingsstructuur, waarbij klanten (55%) en medewerkers (45%) vanuit een gedeeld aandeelhouderschap het bedrijf in handen hebben. Medewerkers delen dus niet alleen in de winst, ze krijgen de kans om hun medezeggenschap concrete vorm te geven via de raad van bestuur. Het aandeelhouderschap is overigens per persoon gelimiteerd en wordt gefaseerd opgebouwd. Daardoor worden scheeftrekkingen in de kapitaalstructuur vermeden en zit de focus op de lange termijn conceptueel ingebakken in de vennootschapsstructuur.
Merkwaardig: het inmiddels meer dan tachtig jaar oude Brabo-model oogt vandaag verrassend modern. Destijds werd gekozen voor de structuur van een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Dat gaf de beste garantie om de private en publieke belangen optimaal met elkaar te verzoenen met het oog op een competitieve en adequate dienstverlening. Vandaag ligt dezelfde uitdaging voor, maar in een wereld die nog sneller verandert. Dat Brabo over medewerkers beschikt die meedenken in functie van de noden van de toekomst, is alvast een groot pluspunt. De kracht van Brabo schuilt precies in zijn oeroude businessmodel.
Geert Janssens,
hoofdeconoom Etion en expert participatief ondernemen
Etion is het forum voor geëngageerd ondernemen
en staat voor een geïntegreerde kijk op waardengericht ondernemerschap, waarbij het persoonlijke leiderschap, de eigen organisatie én de samenleving nauw met elkaar verbonden zijn. Zo verscherpt Etion het inzicht van beslissingsnemers over gewetensvol handelen, met het oog op het duurzame succes van de onderneming.
Samengevat
- Sinds 1931 is Brabo pionier en voortrekker in participatief ondernemen.
- Mede-eigenaarschap en medebeheer zorgen ervoor dat de neuzen in dezelfde richting staan. Daardoor is Brabo Group klaar voor de uitdagingen van de toekomst
- Binnen de onderneming krijgen mensen doorgroeikansen. Van bootman tot loods tot leidinggevende functies.
